روز جهانی صلح
از ابتدای تاسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵هدف آن سازمان٬ با همکاری کشورهای مستقل٬ دستیابی به صلح و امنیت بین المللی بوده است. ۲۱ سپتامبر به عنوان روز جهانی صلح از سوی سازمان ملل متحد نامگذاری شده است. روز جهانی صلح میتواند به ما یادآور شود که فارغ از ملیت همه ما به دنبال هدف مشترک که همانا صلح و زندگی مسالمت آمیز است باید باشیم٬ به ما یادآور شود که به منافع جمعی توجه کنیم و همچنین به ما یادآور شود که همه ما میتوانیم قدمی در راه برقراری صلح برداریم. در طول تاریخ یکی از اصلی ترین دغدغه های متفکرین و مکاتب فلسفی از لیبرالیسم تا مارکسیسم ارایه نظر و راه حلی برای رسیدن به صلح میان ملتها بوده است٬ دغدغه ای که گویی همچنان پابرجاست و همچون آرزویی دست نیافتنی برای بشر باقی مانده است.
همه ما مردمان جهان نقش مهمی در راستای پیشبرد صلح جهانی داریم؛ از آموزش تا هنر٬ از ورزش تا سلامت٬ از محیط زیست تا عدالت اجتماعی همه مواردی هستند که میتوانند در رسیدن به هدف صلح جهانی کمک کنند. رسیدن به صلح جهانی بدون مشارکت تمامی افراد جامعه امکان پذیر نیست. دو نگاه کلی به مقوله صلح میتوان داشت: نگاه کلاسیک از صلح به نبود جنگ اشاره دارد و جنگ و صلح را به عنوان دو امر متضاد کنار هم قرار میدهد و نبود جنگ باعث صلح و صلح با نبود جنگ ایجاد میشود. نگاه دوم صلح را به عنوان امری کلی تر در نظر میگیرد و به موارد مختلفی در راستای رسیدن به صلح بین المللی اشاره میکند به عنوان مثال رعایت حقوق بشر٬ رعایت اصول دموکراسی٬ ثبات سیاسی و اقتصادی و عدالت. بنابراین در نگاه دوم حتی در صورت عدم وجود جنگ میان کشورها لزوما صلح محقق نشده است و برای دستیابی به آرمان صلح تحقق امور دیگر ی که پیشتر به آن اشاره شد پیش نیاز است. در این نگاه که نگاهی جامع تر و دقیق تر به مقوله صلح است صلح مقوله ای چند بعدی است که دستیابی و ترویج آن نیازمند مشارکت پایدار متخصصین حوزه های مختلف علوم اجتماعی است.
در هر روی شاید بتوان گفت در قدم اول باید به سمت ایجاد فرهنگ صلح رفت به معنای «مجموعه‌ای از ارزش‌ها، نگرش‌ها، شیوه‌های رفتار و شیوه‌های زندگی که خشونت را منع میکند و با مقابله با علل ریشه‌ای آن برای حل مشکلات از طریق گفت‌وگو و مذاکره میان افراد٬ گروه‌ها و ملتها، از منازعات جلوگیری میکند.» بنابراین٬ آگاهی بخشی در مورد ابعاد صلح از طریق آموزش٬ گفتگو و آشنایی با فرهنگ های مختلف باید ترویج شود. همه ما انسانها مسولیتی در راستای ایجاد صلح جهانی داریم صلحی که از درون قلب انسانها نسبت به همنوعانشان و نسبت به محیط اطرافشان ناشی شده باشد میتواند ما را به سوی زندگی آرام و مسالمت آمیز بدون جنگ و خشونت برساند.
مدیر گروه حقوق بشر در کرسی و مرکز تحقیقات حقوق بشر٬ صلح و دموکراسی یونسکو
در دانشگاه شهید بهشتی